Tam bir yıl önce hayatımıza giren pandemi kavramıyla birlikte sosyal, psikolojik ve ekonomik alanların hemen her birinde birçok değişim yaşadık ve yaşamaya devam etmekteyiz. Başlangıçta yeni tanıştığımız durumun yarattığı şok etkisi ve arkasından başlayan hayatta kalabilme içgüdüsünün getirdiği bir mücadele ve bocalama süreciyle beraber etkinin devam etmesinin yanında yavaş yavaş sonuçlarını da almaya başladığımız bir dönemin içine girmiş bulunmaktayız. Pandemiyle birlikte gelen işsizlik durumu veya işsiz kalma korkularında epey bir artış gözlemlenmeye başladığı bu dönemde, bu süreci fırsata çevirebilen ve yeni iş olanakları yaratabilen bir kesimin de varlığından söz etmek mümkün.
İşten ayrılma kavramını biraz irdeleyecek olursak bu sürecin çalışan tarafından gönüllü ya da gönülsüz olarak yapıldığı iki durumdan söz edebiliriz. Bu konuyla alakalı yapılan araştırmalar işten ayrılma davranışını psikolojik belirleyenler, ekonomik belirleyenler ve demografik belirleyenler olarak üç grup altında toplamışlardır (Perez, 2008). Psikolojik belirleyenler kişinin işten memnuniyeti, çalıştığı yere bağlılığı, iş güvenliğinin uygunluğu ve işverenin çalışanı motive etmek için sunduğu çeşitli psikolojik ödül ve teşviklerden oluşmaktadır. Pandemi sürecinde iş değişikliği veya işten ayrılma kararının en temel belirleyici faktörü olan ekonomik belirleyen ise çalışan kişiye verilen maaşın yeterliliği veya ödemelerin bir düzen içinde sağlanması, başka iş fırsatlarının ortaya çıkması ya da işletmenin büyüklüğü olarak ele alınabilir. Son olarak çalışanın yaş ortalaması ve çalışma süresinin de demografik belirleyenler kısmında kişilerin işten ayrılma durumlarını etkileyebildiğinden söz etmek mümkündür. Morrell ve arkadaşlarının yaptığı araştırma bulgularına göre gönüllü işten ayrılma davranışı kişinin işinden memnuniyetsizliğinden kaynaklı, aidiyetin ve çalışılan yerle yeterince özdeşim kurulamamasından kaynaklı kişinin kendi iradesiyle gerçekleştirdiği bir durumdur. Gönülsüz işten ayrılma davranışı ise çalışan kişinin yetersiz performansı ve başarısızlığının yanı sıra özellikle pandeminin en fazla sebep olduğu işletmelerin iş yapamaması nedeniyle giderleri kısması ya da küçülme stratejilerini takip etmesinden dolayı yönetici tarafından işine son verilmesidir.
Özellikle pandemi sürecinin negatif etkileri arasında yer alan işsiz kalma riski veya iş değişikliğine gitme durumlarının bireylerde gelecek kaygısıyla beraber yaşanan ekonomik sıkıntıların getirileri arasında depresyon, panik atak ve anksiyete problemlerinin görülme oranlarında ciddi artışların söz konusu olduğunu söyleyebiliriz. Bu sebeple aile ilişkilerinin ve sosyal destek faktörlerinin bu süreçte oldukça önemli olduğunu ve iş kaybı yaşayan ya da iş değişikliğine gitmek zorunda kalan kişilerin bu kaynaklarını kullanabiliyor olma becerilenin arttırılması önerilmektedir. Son olarak işsizliğin veya iş değişikliğinin getirdiği yoğun stres ve kaygı durumuyla başa çıkmak ve sahip olunan kaynakların farkına varılması ve problemlerin çözümü için psikolojik destek seçeneğinin de göz önünde bulundurulması önem arz etmektedir.